Dit voorjaar startte Fränk de Jong als programmaleider grondstoffen en materialen bij Circulair Bouwend. Die rol lijkt hem op het lijf geschreven, met zijn achtergrond in technische bedrijfskunde en vooral: als ondernemer. Hij is een creatieve denker, maar ook nogal ongeduldig, zegt hij zelf. Als aanjager van versnelling komt die eigenschap goed van pas.

Ondernemen zit Fränk in het bloed, blijkt uit zijn verhaal, dat hij enthousiast en met vaart vertelt. Eerst runde hij ruim acht jaar een deep-tech startup, daarna zette hij innovatie- en adviesbureau The Future op. Met dit bedrijf, dat hij startte als ZZP’er, maar dat inmiddels acht medewerkers telt, richt hij zich op het aanjagen van organisatie-overstijgende samenwerkingen binnen grote maatschappelijke vraagstukken.

Fränk: “Aanvankelijk richtten we ons vooral op financiële adviezen en het schrijven van subsidieplannen, maar gaandeweg hebben we onze diensten verbreed. Je ziet vaak dat veel partijen individueel bezig zijn met het werken aan oplossingen voor grotere vraagstukken. Zoals circulariteit, bijvoorbeeld. Maar een gedeelde problematiek vraagt in mijn ogen om een brede, gezamenlijke aanpak. Vandaar dat onze focus niet in eerste instantie ligt bij het ontwikkelen van op zichzelf staande projecten voor subsidieaanvraag, maar dat we streven naar inbedding in een programmatische aanpak.”

Kun je daar een voorbeeld van geven?

“Woningcorporaties hebben de ambitie om sociale huisvesting niet alleen te faciliteren, maar dit ook op een gezonde en duurzame manier te doen. Circulair bouwen is hier natuurlijk bij uitstek geschikt voor. Maar circulair bouwen is ook een veelkoppig monster. Het vraagt om circulair beleid en om kennisopbouw rondom een heleboel onderwerpen. Circulaire oplossingen, bijvoorbeeld, circulair aanbesteden, de juiste uitvoerders, financierbaarheid, bewonersparticipatie, en nog veel meer. Deze kennis is, mede dankzij het grote aantal pilots, gewoon beschikbaar. Maar pas wanneer je partijen bij elkaar brengt, met elkaar gaat samenwerken en van elkaar leert, kun je samen sneller stappen vooruit maken.”

Hoe zou zo’n samenwerking er bijvoorbeeld uit kunnen zien?

The Future heeft het initiatief genomen voor het CARES project. Dit staat voor Circulaire Aanpak voor Renoveren van Sociale huurwoningen. Het project brengt kennis uit de markt samen om woningcorporaties vooruit te helpen met circulair renoveren. Inmiddels is deze subsidieaanvraag door Interreg VLNL geselecteerd en wordt hij nu verder opgewerkt.  

CARES was onze link naar Circulair Bouwend. Het programma Circulair Bouwend Zuid-Nederland vond het een interessant project en heeft ons ondersteund met een aanjaagbudget. Ook kregen we de gelegenheid om CARES binnen het netwerk kenbaar te maken door een pitch tijdens een werksessie.”

En zo kwam van het een het ander?

“Haha, ja, zo gaan die dingen. We werden gewezen op de openstaande positie voor programmamanagement voor grondstoffen- en materialenhubs en dat past zo mooi in onze aanpak en expertise dat we hebben ingetekend en de aanbesteding hebben gewonnen.”

Welke opdracht kreeg je daarbij concreet mee?

“Circulair Bouwend vroeg ons om dit jaar vier subsidieprojecten te ontwikkelen. Een eerste inventarisatie leerde ons dat daarvoor op zo’n korte termijn niet genoeg subsidieregelingen openstaan. Ik richt me dus meer op het creëren van overzicht, het ontwikkelen van een roadmap en hetontwikkelen van projecten op de roadmap. Vervolgens zullen we verkennen welke financieringsbehoefte bestaat en welke regeling hieraan kan bijdragen. Daarmee wordt het oplossen van problemen in de sector leidend en niet het ontwikkelen van subsidieprojecten. Dus ook hier probeer ik met een programmatische inbedding in gedeelde doelstellingen de transitie versnellen.”

Hoe begin je aan een analyse van zo’n complexe en diffuse markt?

“Na een snelle desk research met ChatGPT zijn we heel veel kopjes koffie gaan drinken en Teams meetings gaan houden met de verschillende partijen die actief zijn in dit domein.”

Met ChatGPT? Is dat voldoende betrouwbaar om een analyse op te baseren?

“Ja en nee. ChatGPT geeft waanzinnig snel inzicht in de materie en kan een goed overzicht maken van wat online gepubliceerd is. Daarmee biedt het een basis om in gesprek te gaan met partijen in het betreffende domein. Maar wanneer je toekomstverkenningen wilt doen, kansen en mogelijkheden wilt verkennen, dan doe je dat met de marktpartijen samen. Wat nog niet bestaat, is nog niet online te vinden, dus daar kan AI nog niks mee. Het menselijk contact blijft voor innovatie nog steeds cruciaal”

Hebben dergelijke gesprekken al tot inzichten geleid?

“Uit gesprekken met partijen in de verschillende materiaalketens blijkt dat de marktvraag naar zowel circulair slopen, als circulair renoveren en bouwen nog onvoldoende ontwikkeld is. Wanneer we met elkaar in staat zijn om dit aan te jagen, zullen de huidige ketensamenwerkingen om materialen opnieuw in te zetten ook opschalen. Materialen- en grondstoffenhubs kunnen de logistiek tussen vraag en aanbod helpen ontkoppelen. Maar, bij voorkeur hou je de materialen zo veel mogelijk in de opwaarderende keten en  zet je ze zo snel mogelijk weer in. “

Hoe trek je zo’n situatie vlot?

“Ik ben op het moment in gesprek met verschillende provincies, gemeenten, woningcorporaties, slopers en overige ketenpartners, om te verkennen of er draagvlak is voor een deal circulair slopen. Ik ben erg enthousiast over de circulaire deal in Noord-Holland Noord en het dashboard dat daar is ontwikkeld. Hierop wordt online aangegeven wanneer een pand gesloopt gaat worden en welke materialen daarbij beschikbaar zullen komen. Dit geeft potentiële afnemers de gelegenheid om tijdig te zien of en waar er bruikbare materialen vrijkomen. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over hoe er gesloopt moet worden en zijn de verwerkende ketenpartners inzichtelijk gemaakt.”

Het zou mooi zijn wanneer we een dergelijke samenwerking ook in Zuid-Nederland zouden kunnen optuigen, vindt Fränk. “Ik heb al van verschillende partijen positieve reacties gekregen op dit idee. Wanneer gemeenten en corporaties hieraan mee gaan doen en de volumes groeien, is de volgende stap om te bepalen of je logistieke ontkoppelpunten het beste kunt organiseren rondom materialen of regio’s.”

En dat is nog maar één aspect van de circulaire transitie, geeft Fränk aan. Hij somt nog een aantal projecten op die hij in de loop van de komende jaren verder wil gaan optuigen en aanjagen. Het versneld digitaliseren en waarderen van beschikbare materialen in panden door drones, beeldherkenning en AI, bijvoorbeeld. En het opnieuw indienen van het project voor een Regionaal Materialen Netwerk. Al met al staan er acht potentiële projecten op de roadmap die Fränk de afgelopen weken ontwikkelde.

“Ik verwacht dat er nog veel meer versnellingskansen liggen”, zegt de programmaleider stellig. Het is hem aan te zien dat hij staat te popelen om ze allemaal in kaart te brengen en waar mogelijk te verbinden in samenhangende programma’s. Waarvoor dan hopelijk financiering aangevraagd kunnen worden.

Geïnspireerd? Ziet u deze kansen ook? Neem vooral contact op met Fränk de Jong via   frank.de.jong@tf-advies.nl of 06 1482 5411.